Twee Leerdamse gijzelaars (1942-1944)

Op gezag van Reichskommissar Seyss-Inquart werden op 4 mei 1942 door de Duitse bezetter ruim 450 Nederlanders in gijzeling genomen. Het merendeel van deze gijzelaars nam een vooraanstaande plaats in in de Nederlandse gemeenschap. Alle arrestanten werden ondergebracht in het rooms-katholieke klein-seminarie Beekvliet in de Noordbrabantse gemeente Sint-Michielsgestel.

Friedrich Christiansen (1879-1972),
[SFA005001186], Het Leven, Spaarnestad Photo


Een tweede actie vond plaats in juli 1942. Toen werden op bevel van de Wehrmachtsbefehlshaber in Nederland, generaal Friedrich Christiansen, bijna 800 gijzelaars aangehouden. Zij werden ondergebracht in het groot-seminarie Haaren, eveneens in Noord-Brabant gelegen. De gijzelaars zouden bij sabotagedaden tegen de Duitsers, gestraft worden. Zij stonden borg met hun leven.






Twee Leerdammers behoorden tot deze groep gijzelaars:

"P. Kruyt, veehandelaar te Leerdam

en

A. de Stigter, kaashandelaar te Leerdam"


Het ging om:

Pieter Engelbertus Kruijt (1894-1977), veevoederhandelaar aan de Westwal 

en

Arie Bernard de Stigter (1889-1949), zuivelhandelaar aan de Meent


Op 12 augustus 1942 werden alle verloven en bezoekregelingen ten behoeve van de gijzelaars ingetrokken. Persoonsbewijzen moesten worden ingeleverd en 25 gijzelaars werden gefotografeerd met een nummer op de borst. Op 15 augustus daaraanvolgend werden wegens sabotagedaden in Rotterdam vijf gijzelaars ter dood gebracht op het landgoed De Rovert te Goirle. Op 16 oktober 1942 werden drie gijzelaars met 12 andere Nederlanders in de bossen bij Woudenberg door de Duitsers vermoord. 

Op 5 september 1944 hield het gijzelaarskamp Beekvliet op te bestaan. De nog aanwezige gegijzelden werden naar het concentratiekamp Vught vervoerd. Tijdens het transport naar Vught wisten acht gijzelaars te ontsnappen. De overgebleven gijzelaars werden na een aantal dagen in vrijheid gesteld.



Pieter Engelbertus (Bertus) Kruijt zou volgens Abe Drijver in  'Vier eeuwen Loosdorp en de Meent' van 4 mei 1942 tot 15 december 1942 opgesloten hebben gezeten bij de 'civiel geïnterneerden', blok 7, kamer 1, in St. Michielsgestel (kleinseminarie Beekvliet). Zijn vrouw zou hem eerder uit het kamp hebben gekregen vanwege het feit dat zijn nek dik werd, wat mogelijk een struma kan zijn; de kamparts zou hem snel hebben laten gaan. De meeste andere gegijzelden zaten vast tot september 1944.

Over Pieter Engelbertus Kruijt en zijn familie schreef ik eerder een blog. 


Volgens Oorlogsbronnen was Arie Bernard de Stigter tussen 4 mei 1942 en 17 december 1942  geïnterneerd in Sint Michielsgestel en is hij op 17 december 1942 is vrijgelaten. 


Mogelijk hebben zij dan toch deel uitgemaakt van de eerste groep gijzelaars van mei 1942 (op gezag van Seyss-Inquart)?

Het krantenbericht (zie hieronder) zegt echter expliciet dat ze bij de tweede groep gijzelaars hoorden. 

Ik probeer dit later nog uit te zoeken!






Kamp Sint-Michielsgestel was een gijzelaarskamp in Sint-Michielsgestel, Noord-Brabant. Het kamp bestond uit de gebouwen van het kleinseminarie Beekvliet en het internaat Ruwenberg. Vanaf de ingebruikname van kleinseminarie Bleekvliet op 4 mei 1942 werden meer dan 700 notabele Nederlanders als gijzelaars in het kamp gevangen gehouden, waaronder de groep Indische gijzelaars die al sinds juli 1940 gegijzeld waren. In oktober 1942 werd internaat Ruwenberg toegevoegd aan het kamp, al was de bewaking hier minder streng. De meeste bewoners van Kamp Sint-Michielsgestel zijn begin september 1944 vrijgelaten of getransporteerd naar Kamp Vught en later Kamp Amersfoort.










Hieronder de namenlijst van gijzelaars van juli 1942:

Nieuwsblad voor Hoeksche Waard en IJsselmonde,
24-07-1942












































Bronnen: 


Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Pel Marinus van Gent (1894-1949), geschiedenisschrijver van Leerdam

Afbeelding
Eén van de standaardwerken over Leerdam is het boek " Leerdam door de eeuwen heen " van P.M. van Gent, uit 1934. Ik heb het een tijdje geleden kunnen bemachtigen bij een antiquarische boekhandel. Het ruikt een beetje muf van ouderdam maar blijkt een waardevol naslagwerk over de Leerdamse geschiedenis.  Nieuwsgierig naar wie de schrijver P.M. van Gent nu eigenlijk was, zocht ik naar sporen van zijn leven.  Jasper van Gent , door de Leerdammers altijd Jas  genoemd, werkte bij de gemeentereiniging en was ook Leerdams laatste nachtwacht. Hij werd ook wel de ' klepperman ' genoemd.  Jas van Gent is de middelste man op deze foto. Jas van Gent in vol ornaat als nachtwaker Op 2 december 1881 trouwde Jasper met de Leerdamse Jacoba Maria van Willigen in Leerdam. Ruim 10 maanden later wordt zoontje Pel geboren, maar hij overlijdt op de leeftijd van 2 maanden.  In 1883 wordt zoon Hendrik-Jan geboren.  Daarna, in 1886, volgt Pel Marinus , maar ook hij wordt maar twe...
Read more »

Bernard Johan ter Haar, grondlegger van de NV Ter Haar en Schuijt (1866-1934)

Afbeelding
Op 17 januari van het jaar 1866 ziet Bernard Johan ter Haar in Hengelo het levenslicht.  Hij is een zoon van Gerhard Christiaan ter Haar (1823-1898), en Elisabeth Catharina Gerdessen (1833-1906).  Voor hem waren in het gezin Ter Haar al geboren: Gerharda Christina (1853), Karel Christiaan (1855), Hendrik Reinier (1857), Jeanette Gerardine (1960), Christiaan Pieter Henri (1861), Gerhard Elisa (1863) en Lodewijk Antoon (1864). Bernard Johan (1866) is dus het achtste kind en de zesde zoon. Na hem zouden nog worden geboren Hendrika Geertruida Johanna (1867), Pieter Tijmen (1869), Elisabeth Catharina (1872) en Willem Alexander Paul Frederik Lodewijk (1875). Vader Gerhard is - naast vader van zijn twaalftal - schoolonderwijzer en hoofd van een school. Opa Geurt was onderwijzer en kostschoolhouder en overgrootvader Tijmen schoolmeester. Het lesgeven zit nadrukkelijk in de genen bij de Ter Haars! De vader van moeder Elisabeth was commies waker bij de Rijnscheepvaart te Lobith, haar...
Read more »

De katholieke kerk (Kerk van de H. Maria Onbevlekt Ontvangen) en begraafplaats (Sint Barbara) in Leerdam

Afbeelding
Er is een tijd geweest dat alle inwoners van Leerdam katholiek waren. De Grote Kerk - gebouwd in kruisvorm - was gewijd aan de heilige maagd Maria.  Rond 1570 veranderde de situatie: de Reformatie bereikte Leerdam en de kerk kwam in handen van de 'Hervormden'. In tegenstelling tot Asperen, Vianen en Culemborg kende Leerdam waarschijnlijk geen Beeldenstorm. Het exacte moment waarop de Grote Kerk protestants werd, is onduidelijk. Wel staat vast dat dominee Joost de Jonge in 1573 als eerste protestantse predikant in Leerdam aantrad. De keuze voor de Reformatie had overigens zware gevolgen voor Leerdam. In 1574 belegerden de Spanjaarden de stad en beschoten deze elf uur lang, waarbij onder andere het kasteel zwaar beschadigd raakte. De stad gaf zich over nadat de Spaanse bevelhebber beloofde geen geweld te gebruiken, mits drie mannen werden uitgeleverd: dominee Joost de Jonge, schoolmeester Rogier Jooszn. en dominee Quirinus de Palme. Dominee Joost de Jonge werd verraden, gearreste...
Read more »