De zondagavond in Leerdam was allesbehalve rustig op 25 juni 1911.
De klokken van de oude kerktoren hadden de naderende nacht aangekondigd. Veel arbeiders slapen al bij het vallen van de avond; morgenochtend moeten zij weer vroeg naar de fabriek. Maar deze avond is het anders. Nog veel mensen zijn op de been. Er hangt spanning in de lucht.
Er waren opstootjes geweest. Twee dronken arrestanten zijn onder veel protest door de politie opgesloten in de arrestantenlokalen onderin de kerktoren.
 |
| Uitsnede, fotograaf Eduward Donkersloot uit Gorinchem |
 |
Links achter het ijzeren hek: het steegje naar de kerktoren (Achter de Kerk) |
Dan ineens, rond half 10, worden de lantaarns rond de kerktoren uitgedraaid.
Het wordt donker.
In het smalle steegje tussen de Grote Kerk en de Fonteinstraat was een zware ijzeren paal in een houder bevestigd om te voorkomen dat er zomaar voertuigen in kunnen rijden. Deze paal wordt uit de houder gehaald. Men sjouwt de paal weg. In optocht loopt het publiek erachter.
Ze zingen: 'In naam van Oranje, doe open de poort!'.
Er klinken zware dreunen. Gekraak. De oude torendeur wordt open geramd.
De grendels van de gevangenislokalen worden geopend. De dronkaards zijn vrij. Luid 'hoera'- geroep galmt door de straten.
Als de politie eindelijk arriveert, is het kwaad al geschied: de vogels gevlogen.
De avond bewaart haar geheimen onder de dekmantel van de duisternis.
 |
| De Leerdammer, 28-6-1911 |
 |
| De Vijfheerenlanden, 28-6-1911
|
