Imko Reinders, bouwkundige/architect en amateur-schilder in Leerdam (1922-1965)

Imko Reinders (Slochteren, 07-08-1883 – Baarn, 27-10-1972) werd geboren als vierde zoon van Willem Reinders (machinist, olieslager, opzichter, fabrieksbaas) en Lammechien Meijer. Zijn oudere broers waren Hendrik, Siepko en Jakob en zijn jongere zus heette Aleida.

Als kind tekende Imko al en hij zou graag naar de Quellinustekenschool in Amsterdam zijn gegaan, maar dit leek zijn ouders een te weinig financieel zekere toekomst. Hij werd dus voor de bouw opgeleid en ging werken in Zwolle. 

Imko Reinders is verantwoordelijk voor meerdere ontwerpen  voor  Reinders' Oliefabrieken  in  Zwolle. Op  sommige  bouwtekeningen  voor  de  firma Reinders &  Co is  zijn handtekening te herkennen. De vader van Imko heeft daar jarenlang gewerkt. 

Bekend is de ‘portierswoning’ aan de Boerendanserdijk 1 in Zwolle, gebouwd in 1915 naar een ontwerp van Imko Reinders. Door de gemeente inmiddels als industrieel erfgoed aangemerkt en het werd gerenoveerd.

Uit de tijd van Zwolle dateert Reinders’ vriendschap met landschapsschilder Evert Bomhof die in de Haagse school traditie werkte.  

In 1916 trad Imko op 33-jarige leeftijd in het huwelijk met de 27-jarige Gertruida Martha ter Weer. Zij was geboren in Vlodorp en was onderwijzeres. 

IN 1917 wordt dochter Gies geboren.

Bron: CBG.nl

 

In 1924 ziet zoon Albert Willem het levenslicht. 

Imko Reinders  kwam in 1922 naar Leerdam en werkte negen jaar  als  architect/bouwkundige  bij  de  glasfabriek  in  Leerdam. Vervolgens werd hij in de crisistijd gemeente-architect bij de gemeente Leerdam en bleef nog 45 jaar in Leerdam wonen. 

De Leerdammer, 20-9-1924

 

De Leerdammer, 12-9-1925

De Leerdammer, 18-7-1928

De Leerdammer, 25-7-1928

Imko Reinders solliciteert in 1929 naar de functie van gemeente-architect. Er zijn maar liefst 84 concurrenten, waaronder Willem Carmiggelt jr, de zoon van de huidige gemeente-architect, Otto Baarda (die de laatste jaren Carmiggelt sr. assisteerde) en Joost Verhagen, oomzegger van Carmiggelt sr.  

\De Leerdammer, 18-12-1929

Nieuwe Gorinchemse Courant 24-12-1929

Nieuwe Gorinchemse Courant 18-1-1930

 Leerdammer 25-1-1930

Nieuwe Gorinchemse Courant, 2-4-1930

Nieuwe Gorinchemse Courant 21-5-1930

De Leerdammer, 25-6-1932

In 1932 koopt Imko Reinders een stuk grond. Waarschijnlijk bouwt hij op dit perceel zijn zelf ontworpen huis. De villa aan de Koningin Emmalaan 28 (toen nog vrij landelijk gelegen) is bekend als ’De Horn’. 

De 5 Rivieren 17-1-1935

In 1934 wordt de Hoogstraat bestrating vernieuwd onder leiding van Imko Reinders: Feestelijke inwijding van de Leerdamse Hoogstraat (1934)

In 1935 ontwerpt Reinders een muziektent voor een werklozenprojet. Ook daarover  schreef ik eerder een blog: Muziektent als tempel van den arbeid in Leerdam (1935)

De Leerdammer, 24-12-1937

In 1938 heeft Imko Reinders het ontwerp gemaakt voor het noodslachthuis aan de Noordwal 16. 

Er was wat verwarring: op de website van de Rijksmonumentendienst werd eerder gesproken over de ‘beroemde architect Reijnders’ en in sommige bronnen werd de verkeerde voorletter 'B’ gebruikt. Wellicht wordt naar de heer Berend Reijnders gesuggereerd, gemeentearchitect van Zwolle en directeur Gemeentewerken in Den Haag; deze was alleen in 1890 al overleden. Gelukkig is info na berichtgeving inmiddels aangepast. Want echt Imko Reinders was verantwoordelijk voor dit prachtige ontwerp in kubistisch expressionistische Haagse School stijl. 

Er is een filmpje van het noodslachthuis te zien.

Foto: Gerard Dukker via Wikimedia Commons

 

Jeanette Versluis-van Eck omschrijft het pand in 'Art Deco architectuur in de Alblasserwaard, Krimpenerwaard, Vijfheerenlanden' als volgt: 

"Het abattoir bood ooit onderdak aan een slachtlokaal, een vleeswinkel, een keurlokaal en een laboratorium. Het blokvormige gebouw bestaat uit een hoog rechthoekig en een lager vierkant bouwdeel, die tegen elkaar zijn geplaatst. De gevels zijn opgetrokken uit een rode handvormsteen. Door de techniek van de verdiepte voeg heeft het zakelijk aandoende pand meer expressie verkregen. Afwisseling van horizontale en verticale partijen is opvallend in het ontwerp. Het hoekpunt wordt rechts extra gemarkeerd en verlengd door een om de hoek lopende luifel. Als doorbreking van het geheel is aan de linkerzijde  van het gebouw een entree te zien met een dubbele deur binnen een strekkenboog De ronde lijnen worden extra geaccentueerd door het zware middeleeuws uitziend smeedwerk. Bovenaan links op de geven is een authentieke lantaarn bevestigd, precies onder de klein uitbouw. Ook een vlaggenmast ontbreekt niet. In het midden onder een brede houten luifel bevinden zicht een winkelruit en twee stalen deuren. De vensters bevatten een roedenverdeling. Daarnaast is een dubbele rechte deur onder een betonnen latei geplaatst. Alle vensters van het abattoir hebben stalen ramen. Aardig om te zien zijn de twee hemelwaterafvoeren op de linkerzijgevel."

De slacht-technische installatie, geleverd door machinefabriek Stork uit Hengelo, omvatte een interieur met terrazzo vloeren, een terrazzo toonbank, gele tegels met een zwarte bies, haken, lieren, leirollen en een betonnen trechter die eindigde in de kelder voor het slachtafval. Het laboratorium is voorzien van een houten werkblad, een zuurkast en een kast.

Het slachthuis heeft cultuurhistorische waarde vanwege zijn representatie van het Duitse type slachthuis, waarbij de functionele indeling van het pand duidelijk zichtbaar is vanuit zowel hygiënisch als productietechnisch oogpunt.

De Leerdammer, 7-7-1938

De Leerdammer, 17-9-1938

___________________________________________

Tijdens de periode dat Imko Reinders in Leerdam woonde, ging hij veel met zijn bootje de Linge op. Hij schilderde dan in volle eenzaamheid en stilte één van de natuurschone plekjes die de Linge rijk is. Ook met zijn fiets was Reinders veel op pad, om het mooie landschap om en nabij Leerdam te schilderen. Bekend is onder meer het schilderij van de Wiel van Bassa bij Schoonrewoerd. Hij was een zeer bekend en gezien man in Leerdam. 

Reinders maakte een aantal portretten van karakteristieke Leerdammers, zoals van Aai en Krijn de Weerd, Gijs Millenaar en Gerrit van Lopik. 

Imko Reinders was van beroep (tot 1948) architect en kon alleen in zijn vrije tijd schilderen. Hij ging zich na zijn pensioen op zijn 65e geheel aan de schilderkunst wijden. 

Vooral in figuurstukken toonde hij een verrassende vooruitgang, toen hij op aandringen van André Verhorst, oud-directeur van de kunstacademie van Den Bosch zijn palet drastisch veranderde en meer de Franse richting uit ging. In zijn laatste Leerdamse jaren en in Baarn, waarheen hij in 1965 verhuisde, werkte hij aan zijn beste stukken. 

Jan de Graaf uit Leerdam zei van hem: "Imko Reinders, die zeker geen vernieuwer is geweest, heeft toch binnen zijn naturalisme een eigen stijl weten te ontwikkelen, die blijk geeft van een boeiende persoonlijkheid”. 

Imko Reinders is op 89-jarige leeftijd overleden in oktober 1972 en hij ligt begraven op de Nieuwe Begraafplaats Wijkamplan in Baarn. 

Als postume huldiging hielden van 16 tot 22 maart 1973 in de raadzaal van het Leerdamse gemeentehuis enkele vrienden van de heer Reinders, met medewerking van het gemeentebestuur van Leerdam, een tentoonstelling van uitsluitend, van en uit de omgeving van Leerdam geschilderde, schilderijen van de heer Reinders. 

De krant berichtte: ”De schilderijen zijn voor deze tentoonstelling beschikbaar gesteld door tientallen bekenden van de heer Reinders en inwoners van Leerdam. Enkele bekende schilderijen zijn onder meer: het Hofje van mevrouw Van Aerden, de Zuidwal en het gezicht op Leerdam. Verder heeft de heer Reinders ook enkele bekende Leerdammers geschilderd”. 

Hiervan hingen onder meer in de raadzaal: oud-kapitein van de Leerdamse boot, de heer De Keyzer en de melkman Klaas Versluis. Ook hing er een zelfportret van Reinders. Dit zelfportret zou nog tweemaal het nieuws halen, en helaas om de reden dat het vermist was geraakt vanuit het Emmahuis.

In 2021 hingen er werken van Imko Reinders geëxposeerd bij de tentoonstelling "Oud-Leerdam" in De Kunstplaaats aan de Markt 7 te Leerdam.

Bronnen: 

• Amsterdamse School Platform Wendingen: Imko Reinders
• Art Deco architectuur in de Alblasserwaard, Krimpenerwaard, Vijfheerenlanden, Jeanette Versluis-van Eck, pag. 68
• Beeldbank Leerdam: Imko Reinders
• Bewaarde Schoonheid, het cultureel erfgoed van de gemeente Leerdam, Teunis Blom, pag. 126
• Biografie van Jan de Graaf, gemaakt voor expositie 1973 in de Leerdamse Raadhuis, met dank aan kleindochter Margot Reinders (expositie catalogus/biografie)
• Comfortabel leven in een noodslachthuis, Levien Vermeer, AD Rivierenland, https://lisettevandepavoordt.wordpress.com/2012/09/24/bijzonder-wonen-in-rivierenland/regionaal-4/ 
• Digibron
• Krantenknipsels via de heer J. Temminck
• Kunstveiling.nl: Imko Reinders
• Monumenten.nl: Noordwal 16
• RKD, Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis: Imko Reinders
• Weblogzwolle.nl