In 1861 vestigt de familie B.J. Duetz zich in Leerdam. Vooral het gezin van zijn zoon, B.L.A. Duetz, zou later een stempel drukken op het christelijk onderwijs en het lokale politieke leven. De naam Duetz leeft voort in Leerdam door de B.L.A. Duetzstraat.
 |
| De familie B.L.A. Duetz had grote invloed op het Leerdamse gemeenschapsleven. (foto uit 1917) |
We volgen het familieverhaal van dit gezin, wat zijn oorsprong vindt in Duitsland.
Bernardus Josephus Louis Duetz werd op 10 december 1820 geboren in Gescher als zoon van Bernard Joseph Theodor Duetz (brantweinbrenner, grootgrondbezitter, zoon van de burgemeester van Gescher) en Anna Maria Elisabeth (Lisette) Hinricker.
In 1820 maakte Gescher deel uit van het Koninkrijk Pruisen, binnen de provincie Westfalen. Deze provincie was na het Congres van Wenen (1815) gevormd toen Pruisen grote delen van West-Duitsland kreeg toegewezen.
In Duitsland was het vroeger gebruikelijk om jongens binnen een familie allemaal dezelfde eerste voornaam te geven, vaak een religieuze naam zoals Johann of Christian. De tweede voornaam diende als roepnaam. Die eerste familienaam was in het gezin Duetz de naam Bernardus, deze droegen vader en alle zoons. Bernardus Josephus zal dus waarschijnlijk de naam Joseph(us) als roepnaam hebben gedragen.
Trouwens, over de achternaam Duetz: die spreek je uit als Düts, Duuts! In 1721 werd de achternaam als Düeß geschreven.
Josephus was epileptisch en daarom vrijgesteld van de dienstplicht. Hij wordt koopman in textiel. In die periode stond de regio Münsterland, waar Gescher toe behoort, bekend om huisnijverheid, vooral in linnen- en textielproductie. Duetz trok waarschijnlijk, net als veel andere Duitse marskramers, met een handkar en rugzak vol lappen stof van boerderij naar boerderij.
Josephus vindt na een periode reizend koopman te zijn geweest in Leerdam zijn vaste woonplaats. Zijn oudere halfbroer Anton en jongere broer Willem hadden hem naar Nederland vergezeld, zij werden winkeliers in Wijk bij Duurstede. (Willems Atelier Duetz zou bestaan tot 2024).
In Nederland raakten vooral de Duitse zakenlieden Anton Sinkel van de Winkel van Sinkel in Utrecht, de gebroeders Brenninkmeijer van C&A en Anton Dreesmann van V&D bekend. Een andere Duitse manufacturiers die in Leerdam neerstreek was Grosse Hamberg.
Josephus trouwt als hij 23 jaar oud is, op 25 oktober 1844 in Vreeland, wat ligt tussen Hilversum en Amsterdam, met de 28-jarige Elizabeth Zwiers die in de buurtschap Hare, bij Oldemarkt in Overijssel was geboren.
Op 13 juli 1845 wordt in Ingen bij Lienden een dochtertje geboren: Lisette. Haar leven is echter van korte duur, want al de volgende dag, op 14 juli, overlijdt ze. Twee jaar later, op 23 augustus 1847, wordt in Amsterdam opnieuw een dochter geboren. Ze krijgt de naam Jeanetta Lisetta.
Het jonge gezin blijft niet gespaard van verdriet. Op 23 april 1849 sterft Josephus' echtgenote Elizabeth, op slechts 32-jarige leeftijd.
 |
| bron: CBG.nl |
Op 13 januari 1855 treedt de dan 34-jarige Josephus in de plaats Kamerik-Mijzijde in het huwelijk met de 23-jarige Catharina Jeanette Idenburg. Zij is een dochter van Abraham Idenburg (heel- en vroedmeester, geneesheer) en Virginie Emerentienne Jonker.
Josephus en Catharina krijgen samen tien kinderen:
- Bernard Anton, geboren op 1 december 1856, overleed op 3 december 1856 te Kamerik
- Bernard Louis Anton, geboren op 2 april 1858 te Kamerik
- Vergienie Emertine Jaqueline, geboren op 16 maart 1860 te Kamerik
- Maria Elizabeth, geboren op 9 augustus 1862 te Leerdam
- Abraham, geboren op 26 juni 1865 te Leerdam
- Bernard Willem, geboren op 7 december 1868 te Leerdam
- Petrus Johannes, geboren op 8 juni 1870 te Leerdam
- Maria Antonia, geboren op 15 november 1872 te Leerdam
- Everhardus Jacobus, geboren op 15 februari 1875 te Leerdam
- Fokke Jonker, geboren op 11 februari 1879 te Leerdam
Bijzonder is dat Josephus katholiek werd gedoopt en in Lienden ook als katholiek geregistreerd staat. In Amsterdam echter wordt hij ingeschreven als 'Evangelisch-Luthers'. En in het bevolkingsregister van Leerdam is te zien dat deze aanduiding ('E.L.') later is doorgestreept en vervangen door 'N.H.', wat staat voor Nederlands Hervormd. Zijn eerste echtgenoot Elizabeth was gereformeerd, Catharina is hervormd.
Josephus vestigt zich 23 mei 1861 als reiziger (reizend koopman, handelsreiziger) aan de Kerkstraat A120 in Leerdam, later worden dit de nummers 154, 209 en A334. Nu is het Kerkstraat 44-48. Het pand was eens eigendom van Gerrit van Voorthuijsen, een rentenier die grutter in Leerdam was geweest.
Duetz gaat zijn waren vanuit de winkel in Leerdam verkopen, al is het goed mogelijk dat hij in eerste instantie of daarnaast in de regio nog rondtrok om zijn spullen te verkopen.
Ze moeten buren zijn geweest van de familie Sussenberg van Hotel De Nederlanden die woonde op nummer A121.
Begin 1882 wordt het woon- en winkelhuis verbouwd naar een ontwerp van architect Dik. Het wordt dan ook in drie delen gesplitst.
 |
| Nieuwe Gorinchemse Courant 22-1-1882 |
Links op de foto, op de plek van het voormalig Drossaardshuis vestigt Duetz zijn grossierderij en detailhandel in manufacturen en confectie:
 |
Het pand wat de familie Duetz gaat bewonen, grenst links aan de renaissancistische inrijpoort, die naar schatting rond 1570 werd gebouwd. Over de vraag of deze poort oorspronkelijk tot het Schoonhuys of het Drossaardshuis behoorde, bestaat discussie. Catharina van Groningen en Teunis Blom betwijfelen de relatie met het Schoonhuys, terwijl Dick Haagsman veronderstelt dat het monumentale karakter van de poort erop duidt dat zij er wel degelijk bij hoorde.
Het Schoonhuys werd na de verwoesting van het kasteel door de Spanjaarden in 1574 door het Leerdamse stadsbestuur aangeboden aan prinses Maria van Nassau. De graaf of gravin mocht er gebruik van maken, terwijl ook de drossaard in het pand woonde. Het Drossaardshuis werd in de 19e eeuw afgebroken en nieuwe panden verrezen naast het oude poortje.
De familie Duetz nam dus haar intrek op een locatie met een rijke historie.
De jongste broer van Catharina, François Leopold Idenburg, medicinae doctor, trouwt in 1861 met de in Leerdam geboren Jannetta Christina Pelgrim en gaat in Asperen wonen. Zo krijgt Catharina familie vlakbij zich.
Het zakenleven gaat Josephus Duetz goed, zo lijkt. Zo komen we B.J. Duetz tegen als vennoot van de Leerdamsche Stoombootmaatschappij (Ned. Staatscourant 22-4-1865) en als vennoot van de Leerdamsche Bad- en Zweminrigting-maatschappij (Ned. Staatscourant 2-9-1882).
 |
| B.J. Duetz, bron: MyHeritage |
Op 5 januari 1883 richten Bernardus Josephus Duetz en zijn oudste zoon, Bernardus Louis Anton Duetz, samen een vennootschap onder firma op onder de naam 'Firma B.J. Duetz en Zoon'.
 |
| Nederlandsche Staatscourant 15-1-1883 |
 |
| Nederlandsche Staatscourant 10-2-1896 |
In 1866 wordt de winkel van Duetz in Leerdam bezocht door een oplichtster:
 |
Algemeen Politieblad van het Koningrijk der Nederlanden, 1866, via CBG.nl |
 |
| De Vijfheerenlanden 26-5-1889 |
 |
| De Vijfheerenlanden 25-10-1890 |
 |
| Nieuwe Gorinchemse Courant 9-10-1898 |
De tien kinderen van Josephus groeien op en treden in het huwelijk. Zijn oudste zoon Louis Anton zet het familiebedrijf in Leerdam voort.
Josephus en Catharina gaan in oktober 1894 met hun dochter Maria Antonia in Utrecht aan de Burgstraat 74 wonen.
Op 28 februari 1895 overlijdt Catharina Jeannette Duetz-Idenburg op de leeftijd van 63 jaar.
 |
| De Leerdammer 2-3-1895 |
Dochter Maria Antonia keert eind 1895 terug naar Leerdam en trouwt een maand later.
Op 18 februari 1896 treedt Josephus voor de derde maal in het huwelijk. In Utrecht trouwt hij, 75 jaar oud, met de 49-jarige Maria Johanna Wilhelmina Spies. Josephus verhuist met zijn vrouw naar de Van Asch van Wijckskade 9 in Utrecht.
 |
| Utrechtsch provinciaal en stedelijk dagblad 19-2-1896 |
In september 1899 verhuizen ze naar Zeist.
Na een huwelijk van zes en een half jaar overlijdt Maria daar in 1902 op 56-jarige leeftijd, waardoor Josephus voor de derde keer weduwnaar wordt.
 |
| Utrechtsch provinciaal en stedelijk dagblad 8-9-1902 |
Op 3 juni 1907 overlijdt Bernardus Josephus Duetz te Zeist, 86 jaar oud.
Hij werd begraven op de Oude Begraafplaats in Leerdam, bij zijn tweede echtgenote Catharina.
 |
| Het nieuws van de dag 5-6-1907 |
 |
| De Vijfheerenlanden 8-6-1907 |
___________________
Kinderen van Josephus en Elizabeth:
1. Lisette Duetz, *13 juli 1845 te Ingen bij Buren, † 14 juli 1845 (op de leeftijd van 1 dag) te Ingen bij Buren.
2. Jeanetta Lisetta Duetz, *23 aug. 1847 te Amsterdam, † 28 juli 1886 (op de leeftijd van 38 jaar) te Alkmaar. Gehuwd op 7 jan. 1874 te Sittard met Renier Adolph Kusters (1847-1916). Zij kregen zes kinderen.
Als zij trouwt in 1874, geeft haar vader Josephus schriftelijk toestemming, maar is niet aanwezig bij het huwelijk. Haar oom Willem Duetz, winkelier in Wijk bij Duurstede is wel getuige.
 |
| Jeanetta L. Duetz, bron: MyHeritage |
Kinderen van Josephus en Catharina:
1. Bernard Anton Duetz, *1 dec. 1856 te Kamerik, † 3 dec. 1856 te Kamerik (op de leeftijd van 2 dagen).
2. Bernard Louis Anton Duetz, *2 apr. 1858 te Kamerik, gehuwd 10 juni 1887 te Middelburg met Antoinette Maria van Puffelen (1862-1929), koopman, eigenaar grossierderij en detailhandel in manufacturen en confectie, † 14 juli 1918 (op de leeftijd van 60 jaar) te 's-Gravenhage. Zij kregen 9 kinderen waarvan er een jong overleed.
 |
| Opregte Haarlemsche Courant 7-4-1858 |
 |
| De Standaard 13-6-1887 |
|
| "Familie Duetz met staande rechts Bernhard Louis Anton Duetz (1858-1918). Zittend tweede van links zijn vrouw Antoinette Maria van Puffelen. Het staande paar links waarschijnlijk hun dochter Catharina Jeanette met W.C.M.J. Snijders." Bron: onderste foto: beeldbank HVL. (foto uit 1917) |
B.L.A. Duetz was de medegrondlegger van het christelijke onderwijs in Leerdam. De eerste christelijke school (nu: Sealthiël) verrees in de achtertuin van de familie Duetz. Twee van zijn dochters liet Duetz op de christelijke normaalschool in Zetten voor onderwijzeres studeren om zo nodig te kunnen helpen op de school.
Op 18 juli 1906 legde hij de eerste steen voor de nieuwe 8-klassige bijzondere school (Bergstraatschool) aan de Bergstraat. De school werd op 7 januari 1907 officieel geopend.
 |
| De Vijfheerenlanden, 9-4-1892 |
Duetz was lid van de Anti-Revolutionaire Partij en bekleedde gedurende vele jaren een zetel in de gemeenteraad. Regelmatig botste hij met de liberale meerderheid, wat vaak tot felle discussies leidde. Namens de kerkenraad pleitte hij herhaaldelijk voor het afschaffen van de kermis, maar zonder succes — de kermis bleef bestaan. Daarnaast vervulde Duetz geruime tijd de functie van diaken in de hervormde kerk. Sinds 1900 had de kerk een fonds ingesteld voor de oprichting van een christelijke school. Toen dit fonds echter ook voor andere doeleinden werd aangewend, besloot Duetz zijn functie als diaken neer te leggen.
 |
| De Standaard 22-7-1902 |
 |
| Nieuwe Gorinchemse Courant 4-1-1903 |
Duetz deed mee aan het werk van het Nederlandse Werkliedenverbond Patrimonium, de eerste Christelijke sociale organisatie. De Duetzstraat in Leerdam werd aangelegd rond de mobilisatietijd (1914–1918), als onderdeel van de uitbreidingsplannen van de vereniging Patrimonium. De straatnaam vormt een eerbetoon aan zijn betekenisvolle bijdrage aan het Leerdamse gemeenschapsleven.
 |
| De 3 Provinciën 18-8-1916 |
 |
| De Telegraaf 19-4-1917 |
Volgens de heer De Zwart was het destijds een publiek geheim dat de heer Duetz na het vertrek van burgemeester Tukker in aanmerking kwam voor het burgemeesterschap van Leerdam namens de Anti-Revolutionaire Partij. Duetz wees deze functie echter van de hand.
De winkel van Duetz werd overgenomen door de firma Gebroeders Snoek te Gorinchem (Duetz bleef wel vennoot) en Louis Louis Anton en Antoinette verhuisden naar 's-Gravenhage.
 |
| De Nederlander en De Standaard 15 en 16-7-1918 |
 |
| De Vijfheerenlanden 20-7-1918 |
 |
| De Standaard 16-7-1918 |
 |
| Nieuwe Utrechtsche Courant 18-8-1933 |
Ook echtgenote Antoinette zette zich in voor het onderwijs. In het oude gebouw van de allereerste christelijke school ('Sealthiel') richtte Antoinetta Maria Duetz-van Puffelen in 1907 een christelijke kleuterschool (toen bewaarschool genoemd) op. Juffrouw Slof stond daar jarenlang aan het hoofd. Ook werd door Antoinette een naaivereniging 'Exelsior' gehouden waar ze naai- en breilessen gaf.
 |
| De Vijfheerenlanden, 10-8-1892 |
 |
| De Vijfheerenlanden, 1-1-1896 |
 |
| De Leerdammer 18-4-1908 |
 |
| De Nederlander 11-3-1913 |
 |
| De Leerdamme, 7-12-1929 |
 |
| Deli Courant 4-12-1929 |
 |
| De Leerdammer 11-1-1930 |
 |
| De Standaard 19-8-1933 |
 |
| De Leerdammer 14-11-1936 |
3. Vergienie Emertine Jaqueline Duetz, *16 mrt. 1860 te Kamerik, † 12 okt. 1891 (op de leeftijd van 31 jaar) te Leerdam. Zij is begraven op de Oude Begraafplaats in Leerdam.
4. Maria Elizabeth Duetz, *9 aug. 1862 te Leerdam, gehuwd 24 aug. 1882 te Leerdam met haar neef Alexander Willem Fredrik Idenburg (1861-1935, gouverneur-generaal van Nederlands-Indië 1909-1916, gouverneur van Suriname 1905-1908 en minister van Koloniën 1902-1905, 1908-1909, 1918-1919), † 11 jan. 1939 (op de leeftijd van 76 jaar) te 's-Gravenhage. Zij kregen drie kinderen.
,%20ca.%201880-1895.jpg) |
| Portret van Maria Elisabeth Duetz (1862-1939), ca. 1880-1895. Bron: RKD |
 |
| Utrechtsch provinciaal en stedelijk dagblad 12-8-1882 |
 |
| De Standaard 25-8-1882 |
 |
| Alg Handelsblad 1-3-1935 |
 |
| De Leerdammer 6-3-1935 |
 |
| Alg. Handelsblad 11-1-1939 |
 |
| De Standaard 12-1-1939 |
 |
| Nieuwe Utrechtsche Courant 16-1-1939 |
5. Abraham Duetz, *26 juni 1865 te Leerdam, gehuwd op 7 apr. 1892 te Utrecht met Henrietta Justine Sophia Verhoeff (1866-1933), arts, † 9 mrt. 1932 (op de leeftijd van 66 jaar) te Wassenaar. Zij kregen twee zoons en een dochter.
 |
| Alg. Handelsblad 10-3-1932 |
 |
| Alg. Handelsblad 3-10-1933 |
6. Bernard Willem Duetz, *7 december 1868 te Leerdam, gehuwd op 7 juni 1900 te Amsterdam met Jeannette Marguerite Cladder (1868-1938), musicus, † 8 jan. 1940 (op de leeftijd van 71 jaar) te Bergen op Zoom. Zij kregen drie dochters.
 |
| De Vijfheerenlanden 10-3-1906 |
 |
| De Vijfheerenlanden, 30-11-1892 |
 |
| Alg. Handelsblad 9-1-1940 |
7. Petrus Johannes Duetz, *8 juni 1870 te Leerdam, gehuwd op 19 aug. 1901 te Grootegast met Zwaantje Reintjes (1877-1953), † 27 mrt. 1944 (op de leeftijd van 73 jaar) te Driebergen-Rijssenburg. Zij kregen drie dochters. Ze woonden tot 1903 in Leerdam en vertrokken toen naar Hilversum.
 |
| Friesche Courant 28-3-1944 |
8. Maria Antonia Duetz, *15 nov. 1872 te Leerdam, gehuwd op 29 jan. 1897 te Leerdam met Simon Knöps (1869-1956, arts), gescheiden van tafel en bed in 1906, † 23 okt. 1960 (op de leeftijd van 87 jaar) te Sommelsdijk. Zij kregen zeven kinderen.
 |
| Eilanden Nieuws 25-10-1960 |
9. Everhardus Jacobus Duetz, *15 feb. 1875 te Leerdam, gehuwd op 26 okt. 1915 te Amsterdam met Maria Arentzen (1882-1956), majoor der genie, 1e luitenant genie, † 31 jan. 1960 (op de leeftijd van 84 jaar) te Utrecht. Er zijn geen kinderen bekend.
 |
| De Standaard 17-2-1875 |
 |
| De Vijfheerenlanden 27-7-1892 |
 |
| Bron: CBG.nl |
10. Fokke Jonker Duetz, *11 feb. 1879 te Leerdam, gehuwd op 26 jan. 1909 te Utrecht met Clasina Alida van Dokkum (1882-1949), geneesheer, † 24 aug. 1946 (op de leeftijd van 67 jaar) te 's-Gravenhage. Zij kregen drie zoons.
 |
| De Vijfheerenlanden 13-7-1892 |
 |
| Het Vaderland 27-1-1909 |
____________________
Toen Maria Elizabeth Idenburg-Duetz (echtgenote van de toenmalige gouverneur-generaal van Nederlands-Indië) met het schip Tambora in Nederland was aangekomen voor familiebezoek, stond haar broer Louis Anton Duetz haar op te wachten met een rijtuig bij het station van Leerdam.
Een korporaal uit de buurt, die de heer Duetz kende en diens zus mevrouw Idenburg-Duetz van een foto herkende, besefte direct wie hij voor zich had. Hij waarschuwde de dienstdoende korporaal van de wacht, die meteen zijn mannen bijeenriep. Toen het rijtuig voorbijreed, stond de wacht in formatie en presenteerde het geweer aan de dame van stand. De hooge vrouwe dankte voor deze aardige attentie met een vriendelijken hoofdknik...
 |
| De Standaard 17-9-1914 |
____________________
De winkel van Duetz werd rond 1917 overgenomen door de firma Gebroeders Snoek te Gorinchem.
 |
| De Drie Provinciën 16-3-1917 |
 |
| De Drie Provinciën 17-6-1917 |
 |
| De Drie Provinciën 24-5-1918 |
 |
| De Standaard 23-5-1918 |
 |
| De Standaard 20-9-1918 |
Links op onderstaande foto is zichtbaar de voormalige winkel van Duetz, de winkel van de firma Gebr. Snoek tot in elk geval in de jaren '60:
De naam 'Snoek' is leesbaar op de rijwielstalling:
In het pand was later meubelzaak Ellens gevestigd, daarna gevolgd door De Noorderpoort, Kien, Vögele, Van Best Schoenen/Best Shoes, Blokker en Wibra.
 |
| De achterkant van het huis aan de Kerkstraat in 1979 |
Tot slot een publicatie uit De Gecombineerde van 1962, waarin B.L.A. Duetz wordt genoemd. Het geeft zijn rol weer bij de stichting van de eerste School met de Bijbel en hoe hierop teruggekeken werd.
De eerste bijzondere school werd in 1892-1893 gebouwd in de Nieuwstraat, letterlijk in de achtertuin van de familie B.L.A. Duetz. Dit schoolgebouw is het tegenwoordige 'Sealthiël'. Omdat bijzonder onderwijs in die tijd niet werd gesubsidieerd, stelde Duetz een deel van zijn tuin gratis beschikbaar voor de bouw.
Toen deze school uit zijn jasje groeide en in 1908 de nieuwe grotere christelijke school aan de Bergstraat werd geopend, werd vervolgens de bewaarschool (kleuterschool) ondergebracht in het oude schoolgebouw.
Ook zijn er twee woningen gebouwd aan de Nieuwstraat, in de tuin van het vroegere drossaardshuis, voor de hoofden van de christelijke scholen. (F.L. Blom in Leerdam in oude ansichten, pagina 89.). Op deze foto zijn ze rechts te zien. Dit gebouw werd later de bibliotheek en het huidige verenigingsgebouw 'Ora en Labora'.
 |
De Gecombineerde 18-8-1962 |
In 1965 schreef de heer P. de Zwart, op verzoek van de Oudheidkamer (de toenmalige Historische Vereniging Leerdam), vanuit huize Avondlicht een levensschets van B.L.A. Duetz. De Zwart kende Duetz persoonlijk en had zelfs enige tijd bij de familie ingewoond.
In zijn beschrijving schetst hij Bernard Duetz als een onvermoeibare werker die nooit vakantie nam. Zijn enige vormen van ontspanning waren een dagelijkse wandeling en een kort middagdutje. Slechts eenmaal, zo herinnert De Zwart zich, maakte Duetz een echte reis: samen met zijn echtgenote bezocht hij het Zwitserse Arosa, waar zijn zus Maria Elizabeth Idenburg-Duetz een kuur volgde. Daarnaast ondernam hij ooit een uitstapje met zijn oudste kinderen naar het Teutoburger Woud, maar hij keerde daarvan eerder terug dan gepland. Een jaarlijks hoogtepunt in zijn leven was de familiereünie op zijn verjaardag.
Bronnen:
- Bevolkingsregister Amsterdam: Duetz-Zwiers
- Bevolkingsregister Lienden: Duetz-Zwiers
- Bevolkingsregister Leerdam 1850-1861: Duetz-Idenburg
- Bevolkingsregister Leerdam 1862-1870: Duetz-Idenburg
- Bevolkingsregister Leerdam 1870-1880: Duetz-Idenburg
- Bevolkingsregister Leerdam 1880-1896: Duetz-Idenburg
- Bevolkingsregister Leerdam 1892-1920: Duetz-Van Puffelen
- Bevolkingsregister Utrecht: Duetz-Idenburg
- Bevolkingsregister Utrecht: Duetz-Spies
- Blom, F.L., Kent u ze nog... de Leerdammers (1972), illustratie 28.
- Blom, F.L., Leerdam in oude ansichten deel 1 (1987), illustratie 12.
- Blom, Teunis, Bewaarde Schoonheid (2011), pag. 50-53 en 121.
- CBG.nl (foto's fam. Idenburg-Duetz).
- Facebook pagina Oud-Leerdam.
- Gent, P.M. van, Leerdam door de eeuwen heen (1933), pag. 417 en 434.
- Groningen, Catharina L. van, De Vijfheerenlanden met Asperen, Heukelum en Spijk (1989), pag. 52.
- Haagsman, Dick, Leven binnen de Leerdammer vrijheid (2022), pag. 47.
- Rhoen, R.P.M., "Duetz kledingzaken, begonnen in een café" in: Oud-Utrecht, tijdschrift voor geschiedenis van stad en provincie Utrecht, 85e jrg., dec. 2012, pag. 151-153.
- Stambomen Van der Maat en Bargsma via GeneologieOnline.nl incl. recente update per mail - met dank aan R. van der Maat.
- Zwart, P. de, "Portret en levensschets van de heer B.L.A. Duetz", april 1965 - met dank aan R. van der Maat.
