Joost Cornelis Verhagen, architect in Leerdam

Joost Cornelis (Joost) Verhagen werd in 1892 geboren in Heukelum. 

Zijn ouders waren Jan Verhagen (1861-1896), metselaar en Sara de Swart (1864-1931). Hun gezin bestond uit zeven kinderen, waarvan er drie als baby overleden.  

1. Gerrigje (1885-1885, 3 dagen)
2. Jan Hendrik (Jan) (1886-1954, 67 jaar), metselaar, aannemer, woonde aan de Meent 2, gehuwd in 1913 met Johanna Brenkman (1884-1923)
3. Gerrigje (Ger) (1888-1957, 67 jaar), vertrok na huwelijk naar Utrecht, gehuwd in 1935 met Jan Hendrikus Kemp (1901-1959, apothekersassistent), 
4. Antonie Hendrikus (Anton) (1891-1973, 82 jaar), koopman, compagnon firma Driessen en Verhagen, woonde in 'Berenschot', Tiendweg 1, daarna Horndijk 16, gehuwd in 1917 met Elisabeth Pieternella de Bruijne (1891-1941)
5. Joost Cornelis (Joost) (1892), architect, woonde aan de Meent 32a, gehuwd in 1928 met Elisabeth Kaufeld (1904)
6. Cornelis (1894-1895, 5 maanden)
7. Hendrika (1896-1896, 2 maanden)

Sara Verhagen-de Swart woonde als weduwe op het adres Meent 32b in Leerdam. Zij was een zus van Jet de Swart die gehuwd was met gemeente-architect Willem Carmiggelt. 

Joost werd net als zijn oom ook architect. 

Op deze foto staat Joost Verhagen links,
rechts staat zijn schoonvader Kaufeld.

De Leerdammer, 18-2-1928

De Leerdammer, 3-3-1928

In oude kranten vond ik meerdere aanbestedingen die architect Verhagen uitschreef voor de door hem ontworpen huizen, winkels en andere gebouwen. Het zal geen compleet oeuvre weergeven, maar geeft een beeld van zijn werkzaamheden. 

Meent 2,
De Leerdammer, 29-1-1927

In 1928 wordt het gemeentehuis van Asperen verbouwd onder leiding van Joost Verhagen (De Leerdammer, 17-10-1928).  

De Leerdammer, 2-2-1929

De Leerdammer, 27-2-1929

De Leerdammer, 25-5-1929

De Leerdammer, 3-8-1929 
(het in 1916 geopende
ziekenhuis was ontworpen
door architect De Clercq)

In augustus 1929 besteedde Verhagen de bouw van een dubbel woonhuis aan de Tiendweg aan, in opdracht van de heer W.J. Planken. (De Leerdammer, 10-9-1929).

In 1929 solliciteert Joost Verhagen naar de functie van zijn oom Willem Carmiggelt, de gemeente-architect die met pensioen gaat. Maar uiteindelijk trekt hij zich terug als kandidaat. 

De Leerdammer, 18-12-1929

Nieuwe Gorinchemse Courant, 24-12-1929

Nieuwe Gorinchemse Courant 1-3-1930,
hoek Nieuwstraat/Westwal (N.G.C. 12-7-1930)

Slagerij hoek Westwal/Nieuwstraat,

achtereenvolgens van slager Walter, 

Walderveen en Kaldenberg

De Telegraaf, 22-5-1930

Voor A.M. den Hartog tekent hij een woonhuis. (De Leerdammer, 11-2-1931)

De Leerdammer, 22-8-1931

Op 11 juni 1932 wordt een woning op de Schaikseweg aanbesteed. (De Leerdammer, 4-6-1932)

De Leerdammer, 19-11-1932 (het in 1916 geopende
ziekenhuis was ontworpen door architect De Clercq)

De Leerdammer, 28-6-1933

____________________________________

Er is wat verwarring rondom de vraag wie nu de architect van "Lucullus" was. In eerste instantie werd aangenomen dat Joost Cornelis Verhagen de architect was (Teunis Blom in 2011, Jeanette Versluis-van Eck in 2007). 

Recent vond Gert-Jan Lobbes n.a.v. een boek gepubliceerd over architect Albert van Essen, dat Van Essen uit Voorburg de ontwerper is geweest. De gevelsteen is ontworpen door Aad de Heij. 

Uit vondsten in de lokale krant ontdekte ik dat het ontwerp van 'Lucullus' in werkelijkheid een gezamenlijk project was van de architecten Van Essen en Verhagen!

Hieronder staat een verslag van de opening van het eerste pand aan de Vlietskant van Lucullus in 1928 door burgemeester Mees en wethouder Collée. 

De Leerdammer, 18-8-1928

Op deze foto uit 1934 staat het pand. Links zit bakkerij Neet. De lunchroom 'Lucullus' is herkenbaar aan de voorpui met tegels:

De zaken in de lunchroom gaan goed en eigenaar Willem de Groot wil uitbreiden. 

In eerste instantie wil hij het pand van bakkerij Neet ernaast erbij betrekken. Bakker Neet kon de tuin van De Veer kopen en bouwde aan de overkant een nieuw pand. Toen konden ook de huizen van de heer Tromp aan de achterzijde (Oostwal) worden gekocht. Zo kwam er een hele hoek ruimte vrij voor de nieuwe zaak van De Groot. 

Nieuwe Gorinchemsche Courant, 28-4-1934

De Leerdammer, 5-5-1934

De 5 Rivieren, 12- 9-1934

De 5 Rivieren, 13-9-1934

De Leerdammer, 15-9-1934


Het brandspuithuisje en urinoir worden gesloopt en verplaatst:

De Leerdammer, 12-10-1935

De eerste steen werd gelegd door zoon Freek in november 1934

De 5 Rivieren 5-2-1935

De 5 Rivieren, 13-4-1935

De Leerdammer, 13-4-1935

 De Leerdammer, 17-4-1935

Bij de grootse opening van "Lucullus" op 18 april 1935 staan er twee pagina's in de krant gevuld. Het leuke is dat we zodoende ook heel veel onderaannemers te weten komen. 

Aannemer T. de Swart uit Heukelum, schilder A.L. de Blok en elektricien A. Verwoerd waren bij de bouw betrokken. De Leerdamsche Waterleiding maatschappij zorgde voor de waterleidingen en de firma Groothuis uit Amsterdam legde centrale verwarming aan. Huibert Verspuij stoffeerde en meubileerde het pand. Van Linschoten te Utrecht leverde het marmer.. Het granietwerk werd door de firma Vugt te Vianen geleverd. Het kunstsmeedwerk werd gedaan door smid P. Geurs en het loodgieterswerk (ook aan het torentje) werd gedaan door Izak Verkuil. En het glaswerk - het kan niet missen - werd geleverd door de Glasfabriek in Leerdam.

In dit artikel is ook te lezen architect Verhagen door De Groot werd benaderd en een plan ontwierp voor een hotel met lunchroom en vergaderzaal. Om verschillende redenen werd afgezien van dit eerste plan. Er werd vervolgens door de architecten Verhagen en Van Essen (uit Voorburg) een nieuw ontwerp gemaakt en dit werd aangenomen en uitgevoerd. 

De Leerdammer, 20-4-1935

De 5 Rivieren, 20-4-1935

Lucullus was een Romeinse staatsman (1e eeuw v.Chr.), beroemd om zijn weelderige banketten en luxueuze levensstijl. Zijn naam werd synoniem met verfijnde gastronomie en overvloedige feesten.

"Lucullus" in 1988.

Foto: Gerard Dukker via Wikimedia Commons.

Het ontwerp van Lucullus weerspiegelt een zekere onvoorspelbaarheid en vertoont invloeden van de Amsterdamse School. Tegelijkertijd zijn er ook kenmerken van de Nieuwe Zakelijkheid zichtbaar. "De geraffineerde mix van uitbundigheid en eenvoud maken dit restaurant onvergetelijk", schrijft Jeanette Versluis-van Eck. 

__________________________________

Voor slager Koos van Veen ontwerpt Verhagen een slachthuis met bijkomende werken aan een bestaand winkelpand aan de Schoolstraat 35. (De Leerdammer 27-1-1934)

Voor A.B. de Stigter maakte hij het ontwerp voor een woonhuis met brug aan de Meent. (De Leerdammer, 19-5-1934). 

In datzelfde jaar ontwierp hij voor de heer W.C. van Bruggen een woonhuis aan de Tiendweg. (De Leerdammer, 2-6-1934)

Een woonhuis voor de heer T. van Hoogdalem aan de Schaikscheweg wordt aanbesteed op 9-6-1934. (De Leerdammer 2-7-1934).

Voor de L.V.V. Sparta wordt een clubgebouw op haar terrein aan de Tiendweg aanbesteed door architect Verhagen. (De Leerdammer, 16-6-1934).

Een aanbesteding voor glas-, verf- en behangwerk voor het in aanbouw zijnde woonhuis van J.A. Van Dongen volgt 30 juli 1934. (De Leerdammer, 25-7-1934). 

Eind 1934 werden door architect Verhagen twee dubbele woonhuizen aanbesteed in Heukelum voor de heer Post (De 5 Rivieren 5-11-1934)

Een dubbel woonhuis aan de Patrimoniumstraat voor de weduwe H. Honders wordt aanbesteed op 30-3-1935. (De Leerdammer, 23-3-1935)

In Asperen wordt een begraafplaatsgebouwtje aanbesteed op 27 april 1935 (De Leedammer, 13-4-1935)

In 1935 werd een pand aan de Hoogstraat 60 - het voormalig woonhuis van dokter Schomper (met ingang vanaf de Kerkstraat) verbouwd voor het Leger des Heils, er werd een vergaderzaal bij gebouwd (L. van Straten uit Amsterdam), onder leiding van J.C. Verhagen. (De Leerdammer, 22-5-1935, 10-8-1935, De 5 Rivieren 31-5-1935)

In september was er een aanbesteding van J.C. Verhagen in Streefkerk voor een woonhuis met bedrijfsruimte namens M.C. Korver te Gorinchem en H. Niemansverdriet te Leerdam. (Schoonhovensche Courant 13-9-1935, De Gorcumer, 23-9-1935)

De 5 Rivieren, 12-10-1935

Verbouwingswerken aan een bestaand huis voor G. Kleijn aan de Voorstraat A15 te Asperen werden aanbesteed op 11 november 1935. (De Leerdammer, 7-11-1935)

Voor J.A. Spaan te Kesteren ontwierp Verhagen een woonhuis met garage. (De 5 Rivieren, 22-2-1936)

Voor T. van Hoogdalem werd een landhuis aanbesteed. (Nieuwsblad, 22-5-1936)

De Leerdammer, 11-7-1936

Café de Roos aan de Tiendweg werd onder zijn leiding verbouwd tot 2 woningen. (De Leerdammer, 25-7-1936, De 5 Rivieren, 3-8-1936). 

Joost Verhagen ontwierp het in 1936 geopende nieuwe clublokaal voor Sportvereniging "Voorwaarts". (De 5 Rivieren, 2-11-1936, De Leerdammer, 3-11-1936)

De Leerdammer, 17-4-1937

De beton- en metselwerken aan de garagebouw voor Kleijn te Asperen werden aanbesteed door Verhagen op 7 mei 1937. (De Leerdammer, 1-5-1937). 

Op 27 mei werd voor de heer G.J. Boef aanbesteed een garage met meelzolder aan de Hoogstraat. (De Banier, 27-5-1937) 

Acht woningen (een blok) worden aanbesteed voor de heer N.J. Boeff op 25 september 1937. (De Leerdammer, 18-9-1937, De Banier, 21-9-1937)

Voor de heer J.A. Post werd een dubbel woonhuis aanbesteed aan de Ouderweg te Heukelum op 6 november 1937. (De Leerdammer, 30-10-1937, De Banier 13-11-1937).

Voor mevrouw Faber verzorgde  Verhagen een aanbesteding van vier woningen. (De 5 Rivieren, 8-2-1938).

Voor de heer D. van Bennekom uit Hoogblokland deed Verhagen aanbesteding voor het bouwen van een woon-/winkelhuis op de uitbreiding Oost-Leerdam. (De 5 Rivieren, 21-5-1938, De Banier 25-5-1938).

In 1938 wordt hij gemeente-opzichter in Arkel:

Schoonhovensche Courant 21-2-1938

Hij solliciteert ook naar de functie van gemeente-opzichter in Hei-en Boeicop, maar haalt daar de stemming niet. 

Schoonhovensche Courant 22-6-1938

De Leerdammer, 22-9-1938
(dit was ws. huize "De Meent", Parallelweg 15C,  

bron: rouwadvertentie Willem de Groot)

Wellicht woonde de familie De Groot in een van deze villa's, tegenover het station, aan de Meent? 

Onder leiding van J.C. Verhagen wordt een woonhuis aan de Tiendweg 61 verbouwd tot dubbel woonhuis (De Leerdammer, 15-7-1939)

De Leerdammer, 29-7-1939

Bouwtekening van 21 mei 1947 voor de slagerij van

Arie de Kruijf aan de Hoogstraat 15 (Zuidwal zijde). 

Foto: HT.

De Gecombineerde Z, 17-6-1947 en 5-7-1947, 

De Nederlandsche Staatscourant 17-6-1947

Voor de periode hierna zijn de kranten helaas nog niet gedigitaliseerd. Joost en Elizabeth Verhagen-Kaufeld woonden in 1973 nog in Leerdam. Daarna kan ik geen gegevens meer over hen vinden. Informatie is welkom! -> heidi.timetraveler@gmail.com.

Bronnen:

• Bevolkingsregister 1897-1920: Willem de Groot en Cornelia Kool
• Blom, Teunis, Bewaarde Schoonheid, het cultureel erfgoed in de gemeente Leerdam, pag. 117
• Diverse krantenberichten, genoemd hierboven
• Foto's: Facebook-pagina Oud-Leerdam, tenzij anders vermeld
• Manger, Ernst e.a. "Albert van Essen, architect": Van-essen.manger.nl/van-essen/
• Versluis-van Eck, Jeannette, "Art Deco architectuur in de Alblasserwaard, Krimpenerwaard, Vijfheerenlanden, pag. 70-71 
• Wendingen, Amsterdamse School Platform: https://items.amsterdamse-school.nl/details/objects/698