Leendert Antonie (Leen) Burgers begon op 18-jarige leeftijd zijn loopbaan bij Houthandel Varsseveld in Leerdam. Leen werd geboren in 1884 in Eindhoven als zoon van sigarenfabrikant Adrianus Johannes Burgers. Na zijn eerste werkervaringen bij onder meer Axel P. Nielsen in Amsterdam en enkele houtbedrijven in de Zaanstreek, trad hij in 1902 in dienst bij Varsseveld in Leerdam waar zijn oom directeur was. Niet alleen professioneel, maar ook privé raakte hij nauw verbonden met de familie achter het bedrijf: op 12 juni 1907 trouwde hij in Den Haag met Maria Christina (Tine) Burgers, de enige dochter van zijn oom Johannes Adrianus Burgers en Alida van Schouwenburg.
In 1911 werd het bedrijf omgevormd naar een Naamloze Vennootschap Houthandel voorheen Varsseveld & Co. Leerdam. J.A. Burgers, sinds 1906 de enige vennoot, werd de eerste directeur en behield 218 aandelen. Neef Leen Burgers was een van de vijf nieuwe aandeelhouders en verwierf zes aandelen.
Na het aftreden van J.A. Burgers als directeur op 13 juli 1921 – vanwege gezondheidsproblemen – werd Leen Burgers een van de twee nieuwe directeuren. J.A. Burgers overleed slechts een maand later, op 13 augustus 1921.
J.A. Burgers had in 1884 in Leerdam de Spoorstraat 11 laten bouwen. Vanaf 1895 woonde J.A. Burgers in Rotterdam en vanaf 1898 in Den Haag (Scheveningen); hij kwam meermalen per week met de trein naar Leerdam.
Bij zijn overlijden in 1921 was het huis aan de Spoorstraat inmiddels in bezit gekomen van Leen en Tine Burgers-Burgers. Zij kregen tussen 1909 en 1924 vijf kinderen, waarvan het jongste meisje levenloos werd geboren. Tine was actief in de Theosofische Vereniging en Leen was Remonstrants. Ze bezochten de Sterkampen in Ommen. De kinderen kregen particulier onderwijs, samen met de kinderen van glasfabriek directeur Marijn Cochius en later mogelijk aan de Humanitaire School in Laren. In 1937 eindigde het huwelijk van Leen en Tine; hun kinderen waren toen volwassen.
Ik ging er min of meer vanuit dat de familie L.A. Burgers altijd in de villa aan de Spoorstraat 11 had gewoond.
Maar in 1926 krijgt de Sliedrechtse architect Aart Nieuwpoort de opdracht een woning te ontwerpen voor L.A. Burgers. De locatie is aan de Watertorenlaan, eigenlijk precies schuin tegenover het 'ouderlijk' adres aan de Spoorstraat 11.
 |
| De Leerdammer, 2-10-1926 |
 |
| J.T. Visserstraat 1, Leerdam (Foto HT, 2025) |
Het betreft een landelijk vormgegeven woning, met een gevelbekleding van horizontale houten delen op een onderbouw van metsel- en pleisterwerk. Oorspronkelijk waren de kozijnen uitgevoerd in een ivoortint, terwijl ramen en deuren in terra-cottakleur waren geschilderd.
De villa roept associaties op met het werk van de Amsterdamse School, vooral de in 1918 opgeleverde woningen van Park Meerwijk in Bergen, ontworpen door de architecten Staal en Blaauw. Veel details, het rieten dak, de hoog opgaande schoorsteen, de houten kolommen, de lichte accenten op de hoeken van de geteerde houten gevelbekleding, zien we meer ingetogen terug in het werk van Nieuwpoort.
Ook lijkt de woning sterk op de tegelijkertijd gebouwde villa ('Lingetuin', 'Lingestein' - maar vaker 'de Viskom' genoemd) voor glasfabriek-mededirecteur Henri Linus Copijn aan de Lingedijk 32, ontworpen door de Aerdenhoutse architect Anthonie Pieter Smits.
Huize 'De Viskom' aan de Lingedijk 32, ontworpen door A.P. Smits voor directeur-ingenieur H.L. Copijn:
 |
 |
Riet gedekte landhuizen in de stijl van de Amsterdamse School waren in die tijd duidelijk in trek bij opdrachtgevers.
Architect Nieuwpoort speelde hierop in met een plan om in Oud-Schayk bij Leerdam vijf vergelijkbare woningen te ontwerpen. Van realisatie is het echter nooit gekomen.
Aart Nieuwpoort had eerder al een andere villa in Leerdam ontworpen. Voor Jan Leguit – winkelier, kantoorbediende, voorzitter van de werkliedenvereniging en gemeenteraadslid, wonend aan de Hoogstraat 50 – ontwierp Nieuwpoort in 1923 een vrijstaand woonhuis aan de Meent 6. Rond 1968 woont de familie Grosse Hamberg op dit adres.
Dit huis valt op door het steile schilddak en het gebruik van rode baksteen. Karakteristiek zijn de golvende loden versieringen langs de bakgoten, ondersteund door klassieke kolommetjes. Ook de diepliggende entree is een opvallend kenmerk.
 |
| Meent 6, ontworpen door Aart Nieuwpoort voor J. Leguit |
Het is mij niet bekend of, en zo ja hoe lang, de familie L.A. Burgers in de villa aan de Watertorenlaan heeft gewoond.
De woning is door predikant Lieven Stoffel den Boer (1898-1979) van de christelijk gereformeerde kerk gebruikt als pastorie. Den Boer was dominee in Leerdam tussen oktober 1931 en augustus 1934.
Rond 1945 werd de woning verhuurd aan Arie Hanemaaijer, die van 1936 tot 1943 en opnieuw van 1945 tot 1949 burgemeester van Leerdam was. Hanemaaijer ging na zijn pensioen in een nieuw huis op nummer 18 wonen.
Vermoedelijk is de woning daarna verkocht.
Het huis had rond 1930 het adres J.T. Visserstraat 1 gekregen, genoemd naar de directeur van de Leerdamsche Waterleidingmaatschappij.
____________________________
Aart Nieuwpoort (1899–1947), geboren in Sliedrecht, liet ondanks een korte carrière een veelzijdig en onderbelicht architectonisch oeuvre na. Als enige BNA-architect in zijn dorp drukte hij een stempel op de vernieuwing van Sliedrecht in de vroege 20e eeuw. Zijn stijl ontwikkelde zich van de Amsterdamse School via Dudok en de Nieuwe Haagse School tot sporadische invloeden van het Nieuwe Bouwen, maar altijd met een eigen signatuur van strakke zakelijkheid en speelse details. Nieuwpoort ontwierp ook interieurs, vaak met glas-in-lood van Toon Berg, en werkte regelmatig samen met bouwkundig ingenieur Th.J.M. Kloosterhuis.
Zijn werk is vooral te vinden in Sliedrecht, maar ook in Leerdam en Gorinchem. Zijn oeuvre werd in 2009 beschreven door Kees Rouw.
Via Barendina Antje Voorsluijs, de zus van Aarts vrouw, bestond er een band met Leerdam. Zij was getrouwd met de Leerdammer Teunis Verspuij, zoon van Huijbert en Cornelia Antonia Doeland.
 |
| Architect Aart Nieuwpoort |
Bronnen:
- Beeldbank Historische Vereniging Leerdam: Watertorenlaan
- Bevolkingsregister Leerdam 1897-1920: familie L.A. Burgers
- Bevolkingsregister Leerdam 1897-1920: familie Leguit
- Blom, Teunis, Hout aan de Linge, pag. 121, 198-202, 232-236, 279
- De Leerdammer, 2-10-1926
- Foto's: Facebook pagina Oud-Leerdam
- Herik, H. van den, Eben-Haëzer, 75 jaar geschiedenis van de Christelijke Gereformeerde Kerk van Leerdam (1990), pag. 82, 86, 97.
- Rouw, Kees, Het architectonische talent van Aart Nieuwpoort, 1899-1947, pag. 40 88, 89
- Stichting Wendingen. (z.d.). Aart Nieuwpoort. Items Amsterdamse School, geraadpleegd op 5 juli 2025, van https://items.amsterdamse-school.nl/details/persons/316
