Tabakskerverij en sigarenmagazijn H.T. Koppen & Zn. van Maarten de Bruijn (1872-1938)

In mijn vorige blog vertelde ik over Hendrik Theodorus Koppen, die in 1827 op 21-jarige leeftijd zijn wijnhandel in Leerdam startte. 

In 1871 richtte hij samen met zijn zoon, Hendrik Theodorus Koppen jr., een vennootschap op en breidde hij uit met een tabakskerverij. 


Op deze oude foto zien we de Kerkstraat van Leerdam met rechts (achter het hekwerk wat voor de Grote Kerk stond) de slijterij van Koppen. Daar rechts achter was de tabakskerverij gevestigd.

































In 1908 krijgt H.T. Koppen jr. vergunning om een tabakskerverij en drogerij achter de kerk te bouwen. 


De Leerdammer, 23-5-1908








Nieuwe Gorinchemsche Courant 7-3-1909






De Leerdammer, 17-12-1910





De ruwe tabak kwam in grote balen uit Azië en Zuid-Amerika en werd 'uitgeplukt' en 'ingevocht'. Daarna moesten de bladeren drogen op een droogzolder. 

Daarna sneed of "kerfde" men de bladeren fijn met speciale messen of machines. De gesneden tabak werd verder verwerkt tot producten zoals pruimtabak, sigaren of pijptabak. In kleine werkplaatsen of kerverijen gebeurde dit grotendeels met de hand, hoewel mechanisatie langzaam zijn intrede deed. Het beroep 'tabakskerver' vereiste vakmanschap. 

De tabakskerverij in Leerdam zal niet al te grootschalig zijn geweest maar werd verkocht in de brede regio.



Kleurenlitho door A de Ker, uitgeverij Gordinne 1894 - 1959, Rijksmuseum















Tabakskerverij, Streekmuseum De Roode Tooren, Doesburg, 2022, foto via Wikimedia Commons.



Waarschijnlijk rond 1910 neemt Maarten de Bruijn de tabakshandel van H.T. Koppen jr. over. Maarten was geboren op 17 april 1872 in Hoornaar in het gezin van Willem de Bruijn en Jannigje van Veen. Hij trouwt op 26 mei 1904 met de Meerkerkse Elizabeth Rietveld en ze krijgen samen een dochter Jannigje en een zoon Jan. 

De naam van de onderneming blijft ongewijzigd: "H.T. Koppen & Zn." 






















De Leerdammer, 5-2-1916











De courant, 29-3-1916












De Leerdammer, 21-4-1928


In 1929 is het feest in huize De Bruijn-Rietveld, ze vieren hun 25-jarig huwelijk:



















De Leerdammer, 18-5-1929












De 5 Rivieren 26-8-1935


In 1935 verhuist de firma H.T. Koppen en Zoon naar de Fonteinstraat. (Schoenmaker Bats vestigde zich in het hoekpand van de Kerkstraat/Achter de Kerk).


















De Leerdammer, 24-8-1935



















De 5 Rivieren, 30-11-1935



In 1937 kreeg het sigarenmagazijn en de tabakskerverij aan de Fonteinstraat 16 een telefoonaansluiting:


















De 5 Rivieren, 20-8-1937



In 1938 overlijdt Maarten de Bruijn, eigenaar van 'H.T. Koppen & Zoon, tabakskerverij, grossie in tabaksfabrikaten en aanverwante artikelen, Achter de Kerk 9'. Zoon Jan de Bruijn zet de zaak voort. 

















































De Leerdammer, 20-9-1938



De Leerdammer, 15-11-1938



In 1939 bezoeken 'Sint en Piet' de winkel van Koppen's tabak. 

(Disclaimer: het onderstaande krantenartikel is afkomstig uit een andere tijd en weerspiegelt op geen enkele wijze de waarden en normen die we vandaag de dag nastreven. Het gebruik van bepaalde termen en omschrijvingen kan pijnlijk en ongepast overkomen. Dit bericht wordt gedeeld als onderdeel van een klein historisch onderzoek).














De Leerdammer, 2-12-1939



In 1943 - tijdens de Tweede Wereldoorlog - moesten alle Leerdamse radio's ingeleverd worden op de locatie van de  tabakskerverij, voorheen H.T. Koppen & Zn., aan het adres Achter de Kerk 9. 





Dagblad van Rotterdam 18-5-1943





































Achter de Kerk, de plek waar de tabakskerverij van H.T. Koppen & Zn. ooit was gevestigd:

















Bron foto's: Gemeente Leerdam, 5 en 7 mei 1964, Regionaal Archief Zuid-Utrecht


Rond 1938 ontwierp architect Willem Carmiggelt jr. het pakhuis met bovenwoningen voor Maarten de Bruijn aan Achter de Kerk. 











De eerste steen van een huis aan de straat Achter de kerk, gelegd door kleinkinderen Betsy en Maarten de Bruijn. Foto: HT, 16-11-2024



Het is mij niet bekend tot welk jaar Jan de Bruijn (1908-1968) en zijn vrouw Gijsberta Cornelia Boon (1911-1990) de tabakswinkel hebben gerund. Mail mij gerust voor aanvullingen: heidi.timetraveler@gmail.com 
















Veel later was schoenenwinkel Bats gevestigd op de hoek Kerkstraat-Achter de Kerk. Het pakhuis erachter was zijn werkplaats en pakhuis, daarachter lang het pakhuis/garage van de firma Verspuij. 




@Heidi Timmer


Bronnen:

  • De Gecombineerde, 29-12-1951 (brand in pakhuis Achter de Kerk, eigenaars worden genoemd)
  • Diverse krantenberichten, hierboven genoemd
  • Facebook-pagina Oud-Leerdam (foto's)
  • Wiewaswie.nl
  • Wikimedia Commons: Tabakskerverij






































Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Pel Marinus van Gent (1894-1949), geschiedenisschrijver van Leerdam

Afbeelding
Eén van de standaardwerken over Leerdam is het boek " Leerdam door de eeuwen heen " van P.M. van Gent, uit 1934. Ik heb het een tijdje geleden kunnen bemachtigen bij een antiquarische boekhandel. Het ruikt een beetje muf van ouderdam maar blijkt een waardevol naslagwerk over de Leerdamse geschiedenis.  Nieuwsgierig naar wie de schrijver P.M. van Gent nu eigenlijk was, zocht ik naar sporen van zijn leven.  Jasper van Gent , door de Leerdammers altijd Jas  genoemd, werkte bij de gemeentereiniging en was ook Leerdams laatste nachtwacht. Hij werd ook wel de ' klepperman ' genoemd.  Jas van Gent is de middelste man op deze foto. Jas van Gent in vol ornaat als nachtwaker Op 2 december 1881 trouwde Jasper met de Leerdamse Jacoba Maria van Willigen in Leerdam. Ruim 10 maanden later wordt zoontje Pel geboren, maar hij overlijdt op de leeftijd van 2 maanden.  In 1883 wordt zoon Hendrik-Jan geboren.  Daarna, in 1886, volgt Pel Marinus , maar ook hij wordt maar twe...
Read more »

Bernard Johan ter Haar, grondlegger van de NV Ter Haar en Schuijt (1866-1934)

Afbeelding
Op 17 januari van het jaar 1866 ziet Bernard Johan ter Haar in Hengelo het levenslicht.  Hij is een zoon van Gerhard Christiaan ter Haar (1823-1898), en Elisabeth Catharina Gerdessen (1833-1906).  Voor hem waren in het gezin Ter Haar al geboren: Gerharda Christina (1853), Karel Christiaan (1855), Hendrik Reinier (1857), Jeanette Gerardine (1960), Christiaan Pieter Henri (1861), Gerhard Elisa (1863) en Lodewijk Antoon (1864). Bernard Johan (1866) is dus het achtste kind en de zesde zoon. Na hem zouden nog worden geboren Hendrika Geertruida Johanna (1867), Pieter Tijmen (1869), Elisabeth Catharina (1872) en Willem Alexander Paul Frederik Lodewijk (1875). Vader Gerhard is - naast vader van zijn twaalftal - schoolonderwijzer en hoofd van een school. Opa Geurt was onderwijzer en kostschoolhouder en overgrootvader Tijmen schoolmeester. Het lesgeven zit nadrukkelijk in de genen bij de Ter Haars! De vader van moeder Elisabeth was commies waker bij de Rijnscheepvaart te Lobith, haar...
Read more »

De katholieke kerk (Kerk van de H. Maria Onbevlekt Ontvangen) en begraafplaats (Sint Barbara) in Leerdam

Afbeelding
Er is een tijd geweest dat alle inwoners van Leerdam katholiek waren. De Grote Kerk - gebouwd in kruisvorm - was gewijd aan de heilige maagd Maria.  Rond 1570 veranderde de situatie: de Reformatie bereikte Leerdam en de kerk kwam in handen van de 'Hervormden'. In tegenstelling tot Asperen, Vianen en Culemborg kende Leerdam waarschijnlijk geen Beeldenstorm. Het exacte moment waarop de Grote Kerk protestants werd, is onduidelijk. Wel staat vast dat dominee Joost de Jonge in 1573 als eerste protestantse predikant in Leerdam aantrad. De keuze voor de Reformatie had overigens zware gevolgen voor Leerdam. In 1574 belegerden de Spanjaarden de stad en beschoten deze elf uur lang, waarbij onder andere het kasteel zwaar beschadigd raakte. De stad gaf zich over nadat de Spaanse bevelhebber beloofde geen geweld te gebruiken, mits drie mannen werden uitgeleverd: dominee Joost de Jonge, schoolmeester Rogier Jooszn. en dominee Quirinus de Palme. Dominee Joost de Jonge werd verraden, gearreste...
Read more »