Hoogstraat 62: van touwhandel Schreuders naar Schreuders Ski Sport

In 1918 opent Piet Schreuders een winkel - gespecialiseerd in touw- en borstelwerk en diverse stalbenodigdheden - in een onlangs nieuw gebouwd pand aan de Hoogstraat 62 in Leerdam. 

Bron: CBG.nl

Piet heette voluit Pieter Leendert Schreuders en hij was op 11 juni 1877 geboren in Leerdam als zoon van Johannes Schreuders (koopman, winkelier in kruidenierswaren aan de Markt 7) en Maria de Klerk. Zijn ouders waren beiden geboren in Kedichem. Piet werkte als winkelbediende, waarschijnlijk in de zaak van zijn ouders. In 1899-1900 verblijft hij een paar maanden in Tiel. In oktober 1902 vertrekt hij naar het Friese Menaldumadeel en werkt waarschijnlijk een korte periode bij een zuivelfabriek om werkervaring op te doen. 

Rond 1893-1910 is er een kaashandel in Leerdam die firma De Stigter & Schreuders. Het is mij niet helemaal duidelijk of Piet Schreuders of zijn familie hierbij betrokken was. 

Op 39-jarige leeftijd trouwt hij op 26 april 1917 te Ridderkerk met de 29-jarige onderwijzeres Adriana Antonia (Jaantje) Emck. Zij was als onderwijzers in 1907 in Kedichem komen werken en een dochter van Petrus Johannes Emck (onderwijzer, hoofd van een school) en Theresia Maria Ida (Trees) van den Toorn. Haar moeder Theresia staat als meisje op het mooie familieportret hieronder als derde van rechts.

De familie Van den Toorn. Bron: RKD.nl 

P.J. Emck links zitend, achter hem 2 zoons en verder personeel
school Ridderkerk. Bron: St. Oud-Ridderkerk.

 

Op 11 februari 1918 wordt dochter Maria in het gezin van Piet en Jaantje Emck geboren, ze wordt Mieke genoemd. 

Bron: CBG.nl

Rechts naast de familie Schreuders had tot 1905 de bekende huisarts Schomper gewoond. Deze woning werd vanaf 1915 de locatie van het Leger des Heils. 

Waarschijnlijk stond op de plek van Hoogstraat 62 eerst een huis met vier verhuurde wooneenheden, dat bekendstond als 'de Ark’. In 1915 was dit perceel in het bezit van H. Verspuij gekomen. Waarschijnlijk kocht Piet Schreuders het perceel rond 1918. 

De Leerdammer, 18-2-1911

    

Op deze foto gemaakt rond 1890 is het pand van Schreuders het tweede links. 

Helemaal links op de foto de bezems van de winkel van Schreuders op de Hoogstraat.
Het huis met de luiken werd tot 1905 bewoond
door dokter Schomper en was na 1915 van het Leger des Heils. 

De Leerdammer, 13-4-1921

De Leerdammer, 16-7-1921

De Leerdammer, 15-10-1921

De Leerdammer, 21-6-1930

 

De Leerdammer, 26-7-1930

 

De Gecombineerde, 21-12-1946

Na het overlijden van de 69-jarige Piet Schreuders op 19 december 1946 kwam de toekomst van de winkel tijdelijk op losse schroeven te staan. Zijn weduwe, Jaantje Schreuders-Emck, besloot echter de onderneming voort te zetten en vroeg haar broer, Niek Emck, om haar daarbij te ondersteunen. Samen zetten zij de winkel met toewijding voort, terwijl hun zoon Piet, die zijn zieke oom al vaak had bijgestaan, daarbij hielp. Jaantje verhuisde terug naar Ridderkerk en haar broer Niek kwam naar Leerdam.

Nicolaas Hendrik (Niek) Emck was geboren op 10 november 1897. Hij haalde een onderwijzersakte en werd chef-tekenaar bij Smit Slikkerveer. Zijn echtgenote heet Helena Pieternella van Vliet en zij kwam uit Lekkerkerk. Niek Emck en Helena van Vliet hebben drie kinderen. Hun oudste dochter, Theresia Maria Ida Emck werd geboren in 1927. Vervolgens werden twee zonen geboren: Petrus Johannes (Piet) Emck in 1931 en Roelof Bert (Roel) Emck in 1939. Niek Emck neemt in 1949 het bedrijf van zijn zwager Piet Schreuders over en zet dit voort met zijn zoons. 

Omdat de naam Schreuders inmiddels een gevestigde reputatie heeft opgebouwd, besluiten zij deze te behouden — als eerbetoon aan Piet en als herkenbaar symbool van kwaliteit en betrouwbaarheid voor hun klanten.

De zaak groeit gestaag en in de loop der jaren breidt Schreuders het assortiment uit met hengelsportartikelen, waarmee hij inspeelt op de toenemende belangstelling voor recreatief vissen. Dankzij zijn vakmanschap en persoonlijke benadering weet hij een trouwe klantenkring op te bouwen, en de naam Schreuders wordt al snel een begrip in Leerdam en de omliggende dorpen.

De Gecombineerde, 5-8-1948

  

De Gecombineerde, 21-4-1949

In 1949 werd het winkelpand uitgebreid door een 'modern winkelraam met een doelmatige etalagekast " naast de ingang. 

De Gecombineerde, 21-4-1949

 

De Gecombineerde, 9-6-1951

Hoogstraat 43 (zuidkant, nu kapsalon l'Homme La Femme). In de deuropening staat N.H. Emck met daar rechts naast zijn zoons Piet en Roel

Niek Emck en zijn oudste zoon Piet beseffen al gauw dat de winkel alleen kan blijven groeien als het aanbod wordt verbreed. Daarom besluiten ze in het begin van de jaren vijftig ook sportartikelen en schaatsen aan het assortiment toe te voegen. De schaatsen worden niet ingekocht, maar met eigen handen gemaakt: ’s Avonds, na sluitingstijd, werken vader en zoon in de werkplaats aan het in elkaar zetten van de schaatsen die de volgende dag alweer in de winkel verkocht worden. Zo combineren ze vakmanschap met ondernemingszin en bouwen ze stap voor stap verder aan het familiebedrijf.

In 1955 treedt ook zoon Roel toe tot het familiebedrijf. Terwijl zijn broer Piet zich inmiddels volledig richt op kampeerartikelen, kiest Roel voor een andere weg binnen de zaak. Piet zet zijn ambities kracht bij door in 1961 de tenten- en caravanfabriek Avento® op te richten — een onderneming die later wordt voortgezet door Kip Caravans.

Roel houdt zich in die tijd vooral bezig met de verkoop van touw en stalbenodigdheden. Hij bezoekt boeren in de regio persoonlijk om hun bestellingen op te nemen en producten te leveren. De vraag groeit echter snel, en al gauw leveren ze niet alleen meer aan agrarische klanten, maar ook aan andere winkels. Daarmee ontstaat het fundament voor wat zich zal ontwikkelen tot een succesvolle groothandelsactiviteit.

N.H. Emck sr. woonde en werkte (in elk geval tussen 1962 en 1968) aan de overkant van de eerste Schreuders-zaak, op Hoogstraat 43, het pand dat ooit de eerste gereformeerde kerk huisvestte. 

Er ontstond in 1961 een conflict over het eigendomsrecht van een muur die beide panden scheidde. Omdat de heer Emck de muur niet waterdicht kon maken, ontstond lekkage, wat schade aan de winkelvoorraad veroorzaakte.

De Gecombineerde, 21-3-1961

 

De Gecombineerde, 25-5-1961

 

  

 

 

 

 

Veel Leerdamse jongens vergapen zich in de jaren '60 aan de vitrine van Schreuders met modelbouw treinen:

De Gecombineerde, 14-12-1961

 

De Hoogstraat met links de noordzijde. Links de boekhandel van Van Kralingen. Daarnaast de winkel van Schreuders.

 

De Gecombineerde, 29-11-1962

 

De Gecombineerde, 22-11-1962

In 1963 gaat Niek Emck met pensioen en nemen zijn zonen het familiebedrijf over. Roel Emck begint in datzelfde jaar een groothandel in kunststofproducten, zoals emmers en schalen, en breidt dit al snel uit met een groothandel in Ballangrud-schaatsen. Om de kosten te drukken, werkt hij samen met leveranciers uit Roemenië. Rond 1965 worden de eerste zakelijke relaties opgebouwd met Chinese fabrikanten voor schaatsschoenen en regenpakken.

De Gecombineerde, 18-4-1964

 

De Gecombineerde, 22-10-1964

 

In 1966 wordt de winkel feestelijk heropend. De winkel wordt dan officieel genoemd: "Fa. N.H. Emck, huishoudelijke artikelen, speelgoed, 'Schreuders Sport' sportartikelen, schoonmaakartikelen aan de Hoogstraat 46-48-60-62-53."

In datzelfde jaar 1966 besluit Niek Emck sr. zich terug te trekken uit het bedrijf. In de jaren daarvoor heeft de zaak een sterke ontwikkeling doorgemaakt: waar ooit begonnen werd met touw- en borstelwerk, is het assortiment in de loop van de tijd steeds verder uitgebreid. De vraag naar recreatieartikelen groeit in die periode snel, en Schreuders speelde daar met succes op in. 

Zo verschuift de focus van traditionele gebruiksartikelen naar vrijetijdsproducten — met tenten, kampeeruitrusting en uiteindelijk caravans als nieuwe blikvangers in het assortiment.

De Gecombineerde, 21-4-1966

Naarmate de groothandel groeit, is er behoefte aan meer opslagruimte. In 1968 komt Roel met een creatieve oplossing: een oude Rijnaak uit Duisburg wordt in de jachthaven van Leerdam neergelegd. Het schip, 75 meter lang en 9,75 meter breed en bekend als een 1.000-tonner, wordt volledig gestript. Hierdoor ontstaat dichtbij de winkel extra opslagcapaciteit.

In een schip aan de Zuidwal werd de winkelvoorraad opgeslagen

In 1970 wordt duidelijk dat de Rijnaak onvoldoende ruimte biedt. Dankzij hun Roemeense connecties weten de broers een oplossing te vinden: ze kopen via dit netwerk vier Romney-loodsen. Met een gezamenlijke opslagcapaciteit van 1.200 m² krijgen ze zo op het nieuwe industrieterrein Oud-Schaijk in Leerdam voldoende ruimte.

Nieuwe Vlaardingsche courant 6-10-1971

  

Omdat de groothandel blijft groeien, blijken de Romney-loodsen al snel te klein. Er is meer opslagruimte nodig. In 1980 wordt de nieuwbouw van Wintersport Leerdam opgeleverd, waarmee Schreuders Sport uitbreidt van de oorspronkelijke 1.200 m² tot een magazijn van 55.000 m². 

In 1982 maken de gebroeders Emck de keuze om de detailhandel en groothandel te scheiden. Vanaf dat moment leidt Roel zelfstandig de groothandel. De VOF wordt omgezet in Schreuders Sport International B.V., waaronder het bedrijf uitgroeit tot een succesvolle internationale importeur en groothandel met alleen eigen merken. In 2002 treedt de vierde generatie toe, en vanaf 2007 neemt Niels het dagelijkse bestuur van zijn vader over.

Broer Piet zet ondertussen de winkel op de Hoogstraat voort: 

De Lingestreek, 16-9-1980

De Gecombineerde MN, 10-11-1983

In 1986 komt Ad van Ballegooijen uit Herwijnen bij de zaak: de winkel heet dan Schreuders-Van Ballegooyen Sport.

De Gecombineerde VHL, 28-7-1989

De Gecombineerde WB, 19-9-1986

Hoogstraat 62 (links) in 2014, foto Willem Versluis, FB Oud-Leerdam

Op 17 juni 2017 ging het pand aan de Hoogstraat 56 in vlammen op. Het gebouw, dat ooit deel uitmaakte van Schreuders Sport en later jarenlang dienst deed als dierenwinkel onder de naam Discus Vedder, veranderde in een tijdloze herinnering aan het verleden. Het pand bleef lange tijd een bouwval, totdat in 2025 eindelijk de sloop werd ingezet, waarmee de weg werd vrijgemaakt voor de bouw van nieuwe appartementen.

Niet ver daar vandaan, op Hoogstraat 62, sloot de skiwinkel rond 2020 haar deuren, waarmee een einde kwam aan een decennia-oude bestemming. Het pand werd in 2023 verkocht aan nieuwe eigenaars. Sinds de aankoop wordt de gevel met zorg en oog voor detail gerestaureerd, waarbij de oorspronkelijke stijl in ere wordt hersteld en het historische karakter van het pand nieuw leven wordt ingeblazen.

Bronnen:

• Bevolkingsregister 1897-1920 Leerdam Schreuders-De Klerk en Schreuders-Emck.
• Geschiedenis Schreuders Sport, https://www.schreuderssport.com/nl/over-ons/geschiedenis, geraadpleegd 6-11-2025.
• Open Archieven, Pieter Leendert Schreuders

Het Leerdamse ziekenhuis (1916-1970)

Tussen 1916 en 1988 was er een ziekenhuis in Leerdam. Het ging om twee locaties, beiden aan de Koningin Emmalaan.

1 - Oude ziekenhuis: 15 juli 1916-1970  

"Gelegen aan het uiteinde der Koningin Emmalaan, in een landelijke omgeving, doet zeker de rust alleen reeds de patiënten weldadig aan” (P.M. van Gent, Leerdam door de eeuwen heen, pag. 432)

In mei 1930 werd een uitbreiding geopend en in 1970 vond de verhuizing naar de nieuwe locatie plaats.

2 - Linge Ziekenhuis: 1970- 28 juli 1988

Deze blog gaat met name over het oude ziekenhuis.

Als initiatiefnemer voor de komst van een ziekenhuis in Leerdam, wordt huisarts Cornelis Voogd genoemd. Jarenlang was hij in de weer om zijn ideaal, dat hij als een zegen voor Leerdam beschouwde, te verwerkelijken.

Het ziekenhuis kwam er niet zómaar. Immers, Leerdam was maar klein, en kon een kleine gemeente alle kosten wel dragen?

Dokter Voogd kreeg van sommige kanten de nodige argwaan; hij zou weleens uit eigenbelang kunnen handelen, de komst van het ziekenhuis betekent voor hem immers een lastenverlichting.

En: een eerder ziekenhuis, gesticht door toenmalige burgemeester Laman Trip, netjes ingericht op kosten van de gemeenschap, was geen succes geworden en inmiddels verwaarloosd. 

Dokter Cornelis Voogd ging onverstoorbaar door met het inzamelen van geld voor het ziekenhuis. Hij zette collectes op touw, bewoog verenigingen uitvoeringen te geven, hield tombola’s, enzovoort.

De Leerdammer, 26-10-1898

De Leerdammer, 2-11-1898

  

De Vijfheerenlanden, 25-1-1899

De Leerdammer, 21-1-1899

De Leerdammer, 1-2-1899

De Vijfheerenlanden, 5-4-1899

De Vijfheerenlanden, 15-4-1899

 

In mei 1899 wordt een voorlopig bestuur gevormd met de dames L.E. Nortier-Bischoff en I. Koppen-Nieuwkerk en de heren C. Voogd, G.P. van Arkel, B. Thöne, J. Leguit en O.H.L. Nieuwenhuijzen. 

De Vijfheerenlanden, 10-5-1899

 

De Leerdammer, 10-5-1899

De Leerdammer, 10-5-1899

De Leerdammer, 23-9-1899

De Leerdammer, 19-5-1900

De Leerdammer, 30-6-1900

De Leerdammer, 8-9-1900

De Leerdammer, 26-1-1901

  

De Vijfheerenlanden, 16-2-1901

De Leerdammer, 27-4-1901

In november 1901 wordt er voor 1500 gulden een stuk grond aan de Tiendweg (naast de Stadskamp) aangekocht voor het te verrijzen ziekenhuis. .

De Leerdammer, 30-11-1901

De Leerdammer, 18-4-1903

De Vijfheerenlanden, 1-4-1905

De Leerdammer, 23-8-1905

Dan blijft het een periode stil rond de ziekenhuis bouwplannen...

In 1909 deelt dokter Voogd mee dat "het plan tot het bouwen van een ziekenhuis in t voorjaar van 1909 was verijdeld o.m. door de ziekte van dr. Ten Have, doch dat afstel van deze geen uitstel was". 

In 1912 draagt dokter Voogd de fondsen bij notariële acte over aan een commissie die zich met de verdere exploitatie gaat belasten. Deze commissie bestaat uit de heren O.H.L. Nieuwenhuijzen, B. Tukker, Van Otterbeek, Bastiaans, L.A. Burgers en G.R. Sterk.

De Leerdammer, 2-3-1912

Op 4 april 1914 werd de bouw aanbesteed, maar door de mobilisatie rond de Eerste Wereldoorlog stagneerde het werk.

De Leerdammer, 19-12-1914

Eindelijk wordt de bouw van het ziekenhuis gepland. Architect van het ziekenhuis werd Samuel de Clercq. Hij ontwierp ook villa 'Lingesigt' en pPrana waar het Glasmuseum is gevestigd.

De Leerdammer, 21-3-1914

De Leerdammer, 12-6-1915

De Leerdammer, 22-1-1916

 

De Leerdammer, 29-1-1916

De Vijfheerenlanden, 1-7-1916

 

De Leerdammer, 12-7-1916

Op 15 juli 1916 kon het ziekenhuis door burgemeester Mees worden geopend. Ook dokter Voogd, die inmiddels genoot van zijn pensioen in Nijmegen, was aanwezig en hield een toespraak.

De Leerdammer, 19-7-1916

 

De Leerdammer, 19-7-1916

De Leerdammer, 19-7-1916

 

De Leerdammer, 19-7-1916

Bij de opening in 1916 bestond het ziekenhuispersoneel uit:

• Directrice mej. M. Weeda, voormalig wijkverpleegster (zij trad 10 januari 1915 in dienst in Leerdam als vervanging van mej. H. Kruze, die was overleden; ze kwam uit Zaltbommel)
• Mej. J. Büller uit Gorinchem, verpleegster
• Mej. Bikker uit Leerdam, leerling-verpleegster
• Mej. Bruinings uit Kampen, wijkverpleegster

Van deze vier vrouwen is helaas weinig bekend. Vermoedelijk staan drie van de vier vrouwen op de foto hieronder:

Staand voor het ziekenhuis in 1916 (v.l.n.r.): dokter Bauer, de heer
Cochius (directeur glasfabriek), dokter Hollweg,
de heer Sterk(lid Provinciale Staten), dokter Le Comte
en de heer Leendert Antonie Burgers (luitenant, directeur Varsseeld).
Zittend (v.l.n.r.): N.N., mevrouw Voogd-Schomper, burgemeester
Mees, N.N. en dokter Voogd.
Bron: Beeldbank HVL

Het ziekenhuis lag aan rand van Leerdam. 

De eerste jaren was het ziekenhuis alleen via Oud-Schaik te bereiken. 

In 1927 werd de Kon. Emmalaan doorgetrokken tot het ziekenhuis. 

De Leerdammer, 12-8-1916

  

De Leerdammer, 16-9-1916

De Leerdammer, 2-12-1916

De Leerdammer, 6-12-1916

De Leerdammer, 9-1-1918

De Leerdammer, 9-1-1918

 

De Leerdammer, 12-1-1918

De Leerdammer, 23-1-1918

De Leerdammer. 23-1-1918

De Leerdammer, 19-6-1918

In 1919 wordt er naast het ziekenhuis een consultatiebureau geopend, gericht op de bestrijding van tuberculose.

De Leerdammer, 8-2-1919

  

De Leerdammer, 30-4-1919

De Leerdammer. 30-4-1919

  

De Leerdammer, 25-6-1921

De Leerdammer, 30-8-1924

  

De Leerdammer, 3-9-1924

De Leerdammer, 27-9-1924

De Leerdammer, 29-7-1925

Links het ziekenhuis aan het uiteinde van de Emmalaan. 

Rechts het woonhuis van gemeente-architect Imko Reinders.

In 1929-1930 werd het ziekenhuis uitgebreid, er werd een perceel grond van de heer G. Verhoef gekocht. Voor het ontwerp zorgde architect Joost Verhagen:

De Leerdammer. 17-8-1929

Ook bij de opening van de uitbreiding van het ziekenhuis hield oud-huisarts Voogd een speech:

  

De Leerdammer, 28-5-1930

Het is niet verwonderlijk dat het portret van Cornelis Voogd in de hal van het ziekenhuis een plaats had gekregen. En na zijn overlijden in 1932 stortten wederom honderden Leerdammers geld om een gedenksteen voor dr. Voogd te plaatsen voor het ziekenhuis. Dit monument is inmiddels verplaatst naar het Dokter Voogdplein.

De Leerdammer, 10-9-1932

In 1938 wordt een extra strook grond naast het ziekenhuis aangekocht van de gemeente. 

De Leerdammer, 19-7-1941

De Leerdammer, 31-7-1941

In 1970 verhuist het ziekenhuis naar een locatie verderop in de straat.

Bekende Leerdamse artsen waren

• dokter Peeters, kinderarts
• dokter Pop, chirurg (berucht vanwege het amandelen trekken)

28-7-1988. Bij de ingang van het Beatrixziekenhuis aan de Banneweg
wordt een patiënte in een rolstoel uit een speciale verhuiswagen geladen.
De patiënten van het voormalige Lingeziekenhuis in Leerdam
worden naar Gorinchem overgebracht.
F11570, Regionaal Archief Gorinchem

Op de plek van het oude ziekenhuis aan de Emmalaan bevinden zich vanaf 1978 het politiebureau met de brandweerkazerne. 

Bronnen:

• Diverse krantenberichten, genoemd hierboven via archief Delpher of RAZU.
• Foto's: Facebook pagina Oud-Leerdam
• Gent, P.M. van, Leerdam door de eeuwen heen, pag. 432

Zie ook: 

• Foto's van het ziekenhuis in de beeldbank van de Historische Vereniging Leerdam
• Foto's van de verhuizing van patiënten van het Lingeziekenhuis in Leerdam naar het Beatrixziekenhuis in Gorinchem

Dit verhaal diende als inspiratie voor de voorstelling "Het wonderlycke medicijn" van het Kerntheater Vijfheerenlanden 2025